De torens van stilte                                                                                                        -Iran-

Vlak na het uitspreken van een fatwa tegen de schrijver Salman Rushdie, waarin hij opriep om Rushdie te doden vanwege zijn boek De Duivelsverzen, overleed op 3 juni 1989 Ayatollah Ruhollah Khomeini. Vandaag is een vrije dag voor Iraniërs, morgen ook. Het lijkt wel of hier in Iran er vele vrije dagen zijn. Maar op alle vrije dagen zie je toch weer veel mensen werken, in de bouw op het land ook veel kleine winkeltjes zijn open. Helaas, tijdens deze dagen zijn er vele deuren van oudheden voorzien van een heel groot hangslot!

Wij zijn er geweest, net ten zuiden van Teheran, bij het graf van het hoofd van de Islamitische revolutie. Het is inmiddels 23 jaar geleden dat hij tijdens zijn begrafenis uit zijn kist viel te midden van zijn aanhangers en via de tv ten aanschouw van miljoenen mensen over de hele wereld. Het enorme mausoleum rondom zijn graf is nog lang niet af. Vier enorme torens in vorm van minaretten van 91 meter hoog verwijzen naar zijn bereikte leeftijd in maanjaren volgens de Islamitische kalender.

Je ziet hem nog overal.

Wij mogen gescheiden naar binnen, mannen links en vrouwen rechts slippers uit, de camera mag niet mee. Binnen lijkt het een grote hangaar met op de vloer enorme Perzische tapijten, via een moskee komen wij bij een grote kist bedekt met groene kleden omringd door een enorm hekwerk.

Het mausoleum

Het hele complex is gelegen naast de martelaren begraafplaats van Teheran, waar onder anderen 500.000 gesneuvelde militairen (de jongste 10 jaar oud) van de Iran Irak oorlog van 1980-1988. Deze enorme begraafplaats is groter dan een flink dorp in Nederland met “Manhattan” achtige wegen structuur, ja zelfs de hoofdweg is 4 baans. Wij moesten zoeken naar deze half miljoen militairen.

500.000 martelaren van de Iran-Irak oorlog 1980-1988

Wij zitten nu in Yazd, een flink dorp aan de rand van de “Dasht e Kavir”woestijn. Ook hier een bijzondere ontmoeting met de doden. “De torens van de Stilte”, Eeuwenlang is het de officiële godsdienst van Perzië geweest, het Zoroatrianisme of Zoroastrisme. Het Zoroatrianism wordt gekenmerkt door een grote gelijkheid: de priester is gelijk aan alle gelovigen, er is geen grote leider, verschil tussen mannen en vrouwen bestaat niet. Centraal staan de vier elementen,en die trachten de Zoroatriers niet te bezoedelen. Hun doden begraven ze daarom op hoge torens, gebouwd op rotsige heuvels. Na het begrafenisritueel wordt de gewassen dode bovenop zo’n toren gelegd, ten prooi aan de gieren. De resten van de botten worden in een bron gegooid, diep in het centrum van de toren/heuvel. Die manier van begraven heeft volgens hen drie voordelen: het neemt weinig plaats in, minder dan begraven op een kerkhof, geen van de vier elementen wordt er door bevuild en je voert de vogels er mee. Sederd 1960 is het echter in Iran verboden, de doden moeten nu verplicht begraven worden.

Links en rechts de torens van stilte op de rotsen.

Hierin lagen de doden, voer voor de gieren.

Het is inmiddels overdag dik in de 40 gr. De föhn staat aan, alles wordt warm. De navigatie stopt er regelmatig mee totdat wij een van airco blowers er op richten om te koelen. Wij branden onze tenen aan aluminium strippen in de camper. We maken volop gebruik van onze “arko” als we stil staan. Met deze hulpmiddelen proberen wij nog even in het “Aardse te blijven…

(arko = alle ramen kunnen open, wetenschap volgens Jan van Aal)

                                                                                             000